Ανακαλύπτοντας τον Χριστό... ~ Kevin Allen

Ανακαλύπτοντας τον Χριστό 
μέσα σε ένα Ινδουιστικό Ασράμ

του Kevin Allen 

Και έσται επ' εσχάτων των ημερών εμφανές το όρος Κυρίου, έτοιμον επί τας κορυφάς των ορέων και μετεωρισθήσεται υπεράνω των βουνών· και σπεύσουσι προς αυτό λαοί και πορεύσονται έθνη πολλά και ερούσι: Δεύτε, αναβώμεν εις το όρος Κυρίου και εις τον οίκον του Θεού Ιακώβ, και δείξουσιν ημίν την οδόν αυτού και πορευσόμεθα εν ταις τρίβοις αυτού (Μιχαίας 4/δ: 1,2).

I. Η ανακάλυψη της Πνευματικής Αλήθειας

Ανατράφηκα από οικογένεια μη θρησκευόμενη. Οι γονείς μου ήσαν αθεϊστές από τότε που ήμουν ακόμα παιδί, και επίσης πολύ δραστήριοι στον φιλελεύθερο-αριστερίζοντα πολιτικό χώρο. Το ενδεχόμενο να γίνω Χριστιανός δεν υπήρχε ούτε σαν σκέψη. Δεν γνώριζα κανένα Χριστιανό, και η Μητέρα μου ήταν μια πρώην Ρωμαιοκαθολική που είχε γυρίσει την πλάτη της στην Εκκλησία και τον Χριστιανισμό.

Οι παιδικές χαρές και οι δρόμοι της πόλης που μεγάλωσα - λίγο έξω από την Νέα Υόρκη - με έμαθαν να παίζω σκληρή μπάλα. Η ζωή ήταν για να την «αποκτήσεις». Η ζωή ήταν για να την «αρπάξεις», αν δεν σου δινόταν. Δεν υπήρχε κανένας σκοπός στη ζωή, έτσι, τα μόνα υπαρκτά πράγματα ήταν το «έχειν», το «αποκτάν», το «αρπάζειν» και το «κρατείν». Όλοι έμοιαζαν να το πρεσβεύουν αυτό, και να ζουν κατ' αυτόν τον τρόπο, έτσι και εγώ ποτέ δεν τον αμφισβήτησα. Το πρόβλημα ήταν πως ο εσωτερικός μου κόσμος ήταν γεμάτος από έντονη ανησυχία, ανασφάλεια, κατάθλιψη και απόγνωση. Είχα ήδη ξεκινήσει να καπνίζω, να πίνω και να κάνω χρήση μαριχουάνας. Στα 15 μου, έκανα χρήση LSD. Μέχρι να κλείσω τα 16, η «δημοφιλής» ψυχαγωγία ήταν η ηρωίνη. Πολλοί από τους φίλους μου έγιναν ηρωινομανείς πριν κλείσουν τα 18 τους.

Στα 16 μου, με συνέλαβαν για κατοχή και πώληση μαριχουάνας. Οι γονείς μου αντιμετώπισαν το περιστατικό αυτό με την στάση της «σκληρής αγάπης»..... πετώντας με έξω από το σπίτι. Ζούσα έκτοτε μέσα σε εγκαταλελειμμένα αυτοκίνητα και σε διαμερίσματα άλλων αλητόπαιδων που ήξερα. Αρκετοί από μας είχαμε λύσει τους δεσμούς μας με την οικογένεια και το σχολείο. Όταν κλήθηκα στο δικαστήριο, οι γονείς μου έλειπαν εκτός χώρας για τις διακοπές τους και ο δικαστής με άφησε ελεύθερο υπό όρους, με δική μου ευθύνη. Έπρεπε να εμφανιστώ στο δικαστήριο μετά από περίπου τέσσερις μήνες. Οι τέσσερις μήνες που ακολούθησαν ήταν εφιάλτης, και ένα ατέρμονο βύθισμα σε μια «μαύρη τρύπα» απόγνωσης.

Εν καιρώ, ξαναβρέθηκα με τους γονείς μου. Όταν επέστρεψα, διαπίστωσα πως τα πράγματα είχαν αλλάξει. Η Μητέρα μου είχε ενταχθεί στους Α.Α. (Ανώνυμους Αλκοολικούς) και είχε βιώσει ένα βαθύτατο πνευματικό «ξύπνημα» που άλλαξε την ζωή της. Διάβαζε τον Alan Watts και τον DT Suzuki και βιβλία όπως την Αιγυπτιακή Βίβλο των Νεκρών. Είχε αλλάξει η όψη της και η στάση της. Ήταν πιο ήρεμη, και πιο απαλή.

Άρχισα να διαβάζω μερικά από τα βιβλία της, αφού τα τελείωνε η ίδια. Αμέσως ένοιωσα να με γοητεύει ο Βουδισμός Ζεν και ο Ινδουισμός, προπαντός η Βεντάντα. Αυτό που με «τραβούσε» στο Ζεν ήταν η εμπειρία «Σατόρι» όπου - αστραπιαία μεν, αλλά κατόπιν πολλής πνευματικής προεργασίας - κατορθώνει κανείς να «βλέπει», να «φωτίζεται», να «γνωρίζει την βαθύτερη ουσία των πραγμάτων».

Όμως τελικά ελκύστηκα από τον Ινδουισμό, επειδή, ενώ προσέφερε παρόμοια εμπειρία «φωτισμού» ("Σαμαντι"), προσέφερε επίσης και μια προσωπική «θεότητα» (ή, για να είμαστε ακριβείς, πολλές θεότητες). Ο Βουδισμός Ζεν ήταν ένα πνευματικό μονοπάτι που θύμιζε κάτι σαν να εργαζόμαστε πάνω στον εαυτό μας μέσα σε ένα εύρυθμο, καθαρό εργαστήριο κλινικής. Ο Ινδουισμός ήταν πιο χαοτικός μεν, αλλά διέθετε ζεστασιά και χρώμα και - κάτι πολύ πιο σημαντικό για μένα - ένα προσωπικό θεό που μπορούσε κανείς να λατρέψει.

Δεν ήμουν σίγουρος για ποιο λόγο αυτό είχε κάποια σημασία, πάντως είχε. Ήθελα να «φωτιστώ», αλλά είχα και την ανάγκη να γνωρίζω και να λατρεύω ένα Θείο Πρόσωπο, και ο Ινδουισμός μου προσέφερε και τα δύο. Τελικά, κατάλαβα πως φτιαχτήκαμε να λατρεύουμε τον Προσωπικό Θεό - τον Ιησού Χριστό - και πως η καρδιά μας δεν θα αναπαυθεί ποτέ, αν δεν το κάνουμε!...

Βρήκα το «σπίτι» μου, στο Κέντρο Ramakrishna - Vivekananda της Νέας Υόρκης. Η ζωή μου άλλαξε ριζικά. Η ανακάλυψη πως ο «Θεός» υπάρχει, και πως επίσης υπάρχει κάποια «πνευματική πραγματικότητα» πέρα από τον πόνο και την δυστυχία της ζωής (πράγματα τόσο γνώριμα σ' εμένα), ήταν μια ανακάλυψη εντελώς λυτρωτική για μένα. Άφησα πίσω μου όλα όσα ήξερα παλιότερα, και έτρεξα με φόρα προς την καινούργια μου ζωή.

Ο σταυρός ως δρόμος προς την σωτηρία ~ Μητροπ. Ναυπάκτου Ιερόθεου Βλάχου

Ο σταυρός ως δρόμος προς την σωτηρία

Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου

 Βλασίου Ιερόθεου Βλάχου

Κάθε ανθρώπινη πολιτεία έχει ένα νομικό πλαίσιο μέσα στο oποίο κινείται, γιατί είναι γεγονός ότι μετά την πτώση του ανθρώπου οι συνθήκες ζωής γίνονται δύσκολες. Ο άνθρωπος περιέπεσε στον σκοτασμό του νου και άλλαξαν οι σχέσεις του και με τον Θεό και με τον συνάνθρωπο. Ο άνθρωπος με σκοτισμένο νου γίνεται ιδιοτελής, φίλαυτος, αυτάρκης, εμπαθής και αυτό έχει τραγικές συνέπειες για την ζωή της κοινωνίας. 

Γι' αυτόν τον λόγο εμφανίσθηκαν πολλοί νομοθέτες που αγωνίσθηκαν και αγωνίζονται να κάνουν υποφερτές τις κοινωνικές συνθήκες. Έτσι τα ανθρώπινα πολιτεύματα στηρίζονται στην λογική, στην ανθρώπινη εφευρετικότητα και, φυσικά, όλα εξαρτώνται από τις υπάρχουσες κοινωνικές συνθήκες, αλλά και την δυνατότητα θεραπείας.

Το πολίτευμα όμως της Εκκλησίας είναι σταυρικό. Στηρίζεται πάνω στον Σταυρό του Χριστού. Παρακαλούμε τον Θεό να φυλάττη το δικό Του πολίτευμα δια του Σταυρού.«Και το σον φυλάττων διά του σταυρού σου πολίτευμα». Νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι αγνοούν ότι ο Σταυρός είναι η βάση του ορθόδοξου εκκλησιαστικού πολιτεύματος και ότι το ορθόδοξο πολίτευμα είναι σταυρικό. Θα ήταν, λοιπόν, καλό να χαραχθούν μερικές απλές σκέψεις για το κρίσιμο αυτό θέμα, αφού μάλιστα πιστεύω ότι αν θα μπορέσουμε να καταλάβουμε αυτήν την μεγάλη αλήθεια θα μπορέσουμε να εισδύσουμε στο πραγματικό και βαθύτερο νόημα της Ορθοδοξίας.

Κατ' αρχάς ο Σταυρός στην πατερική διδασκαλία, εκτός του ότι είναι το ξύλο πάνω στο οποίο ο Χριστός τελείωσε την ζωή Του και θριάμβευσε εναντίον των δυνάμεων του σκότους, συγχρόνως είναι και η άκτιστη ενέργεια του Θεού που έσωζε τους ανθρώπους προ του Νόμου, μετά τον Νόμο, προ της ενανθρωπήσεως του Χριστού και μετά από αυτήν.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς σε μια ομιλία του αναπτύσσει αυτήν την θεμελιώδη διδασκαλία της Εκκλησίας. Τονίζει ότι Σταυρός είναι «η της αμαρτίας κατάργησις». Επίσης, υπογραμμίζει την αλήθεια ότι ο Σταυρός του Χριστού «προανεκηρύττετο και προετυπούτο μυστικώς εκ γενεών αρχαίων, και ουδείς ποτε κατηλλάγη τω Θεώ χωρίς της του Σταυρού δυνάμεως».

Έτσι ο Σταυρός του Χριστού προτυπωνόταν μυστικώς στην Παλαιά Διαθήκη και στην πραγματικότητα, όπως λέγει στην συνέχεια της ομιλίας του ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, βιώνονταν από όλους τους Προπάτορας και τους Προφήτας. Πραγματικά, «φίλοι Θεού πολλοί των πρό νόμου και μετά νόμον, μήπω του Σταυρού φανέντος». Έτσι «και ο Σταυρός ην εν τοις προγενεστέροις και πρό του τελεσθήναι».

Βεβαίως, το σχήμα του Σταυρού πάνω στον οποίο ο Χριστός τελείωσε την ζωή Του είναι τίμιο και προσκυνητό, γιατί είναι εικόνα του εσταυρωμένου. Έχει μεγάλη αξία διότι, πάλι κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, ο Χριστός με την θνητή και παθητή σάρκα που προσέλαβε από την Παναγία «τον μεν αρχέκακον όφιν θεοσόφω δελέατι δια του σταυρού αγγιστρεύσας το υπ' αυτού δουλούμενον άπαν ηλευθέρωσε γένος». 

Γι' αυτό διά του Σταυρού ήλθε η σωτηρία σε ολόκληρο το ανθρώπινο γένος.

Επομένως, ο Σταυρός είναι το όργανο εκείνο διά του οποίου ο Χριστός απέθανε και με το οποίο νίκησε τις δυνάμεις του σκότους, αλλά συγχρόνως είναι και η άκτιστη ενέργεια του Θεού που έσωζε και σώζει τους ανθρώπους προ του Νόμου και μετά τον Νόμο, προ της ενανθρωπήσεως και μετά την ενανθρώπηση του Χριστού.

Η Εκκλησία του Χριστού στηρίζεται πάνω στον Σταυρό και όλη η εκκλησιαστική ζωή, όπως σημειώθηκε πιο πάνω, είναι στην πραγματικότητα σταυρική ζωή. Οι Πατέρες συνιστούν ότι πρέπει να προσκυνούμε τον τύπο του Σταυρού, διότι είναι σημείο και τρόπαιο μέγιστο του Χριστού εναντίον του διαβόλου και όλης της αντικειμένης φάλαγγος, «διο και φρίττουσι (οι δαίμονες) και φυγαδεύονται τούτον τυπούμενον ορώντες» (άγ. Γρηγόριος Παλαμάς). Θα ήθελα στην συνέχεια να τονίσω τρεις πραγματικότητες στις οποίες φαίνεται ότι το πολίτευμα της Εκκλησίας είναι σταυρικό, δηλαδή στηρίζεται πάνω στον Σταυρό.

Πρώτον, τα Μυστήρια της Εκκλησίας που αποτελούν το κέντρο της πνευματικής ζωής γίνονται με την ενέργεια του Σταυρού. Το νερό της Κολυμβήθρας αγιάζεται με την σημείωση του Τιμίου Σταυρού, αφού όχι μόνον ο Σταυρός, αλλά και το σχήμα του Σταυρού είναι θείο και προσκυνητό και, επομένως, είναι αγιαστικό. Όταν εισερχόμαστε στην ιερά Κολυμβήθρα βαπτιζόμεθα στον θάνατο του Χριστού, που σημαίνει μετέχουμε της δυνάμεως του Σταυρού. Ο ιερεύς μάς χρίει με το Άγιο Μύρο σχηματίζοντας επάνω μας το σημείο του Τιμίου Σταυρού. Το Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας είναι βίωση και μέθεξη του Τιμίου Σταυρού. Κατά την θεία Λειτουργία δεν ενθυμούμαστε τα θαύματα που έκανε ο Χριστός όσο ζούσε, αλλά τον Σταυρό, τον θάνατο και την ανάστασή Του.

Και όταν ο ιερεύς παρακαλή τον Θεό Πατέρα να στείλη το Άγιο Πνεύμα για να μεταβάλη τον άρτο και τον οίνο σε Σώμα και Αίμα Χριστού σχηματίζει πάνω από τα Δώρα τον Τίμιο Σταυρό. Το ίδιο γίνεται με όλα τα Μυστήρια και όλες τις τελετές της Εκκλησίας. Κατά την διάρκεια της «στέψεως» όχι μόνον σχηματίζεται στους νεονύμφους ο Τίμιος Σταυρός, αλλά και όλη η ζωή του χριστιανικού ανδρογύνου, όπως περιγράφεται στις ευχές του Μυστηρίου του Γάμου, είναι σταυρική. Και πραγματικά αν δούμε την οικογενειακή ζωή έξω από τον Σταυρό, τότε αποτυγχάνουμε να την ερμηνεύσουμε και να την κατανοήσουμε ορθόδοξα.

Η κυρά Φωτεινιώ και το άκτιστο φως ~ π. Αρσένιος Σιναΐτης

Η κυρά Φωτεινιώ και το άκτιστο φως

 π. Αρσένιος Σιναΐτης

Πριν δέκα χρόνια, δώδεκα χρόνια γνώρισα μία Ψυχή. Μία Αγία Ψυχή. Θα πούμε ένα όνομα για να κρατήσουμε πάλι το προσωπικό δεδομένο. Την λένε Φωτεινιώ…Ή εγώ την λέω Φωτεινιώ. 

Η κυρά Φωτεινιώ ήρθε με οικογένεια στο σπίτι της μητέρας μου, εκεί που φιλοξενούμουνα τότε, γιατί δεν είχα σπίτι και είχανε τακτοποιήσει τότε το χώρο - καλοσύνη της η μητέρα μου - είχε κάνει ένα μικρό Αρχονταρίκι με τα Εικονίσματά μας, με το Καντήλι, με τα κεράκια μας, με τα Άγια Λείψανα και είχαμε ένα μικρό καναπέ που με χωρούσε εμένα. Τον ανοίγαμε και κοιμόμουνα το βράδυ και το πρωί τον μαζεύαμε και στολιζόταν και ήτανε σαν μικρό Αρχονταρίκι, που μπορούσα εγώ να ακούσω κάποιον λογισμό ή κάποιος να με συμβουλευτεί ή να ακούσει μια γνώμη, κάπως κατ’ιδίαν.

Ήρθαν λοιπόν ένα απόγευμα αυτό το ζευγάρι, τέσσερα άτομα και έφεραν μαζί τους την κυρά Φωτεινιώ. Θα ταν εξηντατριό, εξήντα τεσσάρων χρονών. Μια μικρόσωμη γυναίκα αλλά με πολύ φωτεινό Πρόσωπο. Και μου λέει: «Πάτερ μου, έμαθα οτι είστε από το Σινά. Και μου συμβαίνει κάτι πολύ σοβαρό και ήρθα να ρωτήσω εσάς, γιατί φοβούμαι οτι δεν μπορώ να τα πω στον καθένα αυτά που μου συμβαίνουν». Λέω: «Ευχαρίστως, κυρία Φωτεινή μου. Περάστε».

Καθίσαμε λοιπόν στο μικρό Αρχονταρίκι και άρχισε να μου διηγείται οτι γεννήθηκε κάπου στη Στερεά Ελλάδα και στα εφτά της χρόνια ορφάνεψε. Έπεσε δυστυχώς σε άπληστους θείους οι οποίοι διαμέλισαν εν μια νυκτι την περιουσία της και την σφετεριστήκανε και την κακομεταχειριζόντουσαν. 

Αυτή η κακομοίρα, μικρή και ευαίσθητη, προσκολλήθηκε στη γειτόνισά της, την κυρά-παπαδιά η οποία ήταν και αυτή χήρα και είχε τρία κορίτσια. Ευτυχώς, η μεγάλη της είχε προλάβει να πάει στην Ακαδημία να γίνει δασκάλα και έτσι βγάζαν τα προς το ζειν. Αλλά επειδή ήταν νοικοκυρές, είχε μάθει η παπαδιά και τα άλλα κορίτσια και μάθαινε και την Φωτεινιώ, να κεντάνε προίκες για τις πλούσιες κοπέλλες, - τότε δεν υπήρχαν οι μηχανές και δεν υπήρχαν τα έτοιμα ενδύματα. Έτσι λοιπόν κεντούσαν τα μονογράμματα στα σεντόνια, στις μαξιλαροθήκες, στις πετσέτες και κάναν άλλα κεντήματα. Και βγάζαν τα προς το ζειν.

Δίπλα με την παπαδιά που καθόταν όλη την μέρα η Φωτεινιώ από τα εφτά της χρόνια, την άκουγε να προσεύχεται. Μα η παπαδιά μέσα στους Ψαλμούς που έλεγε, έλεγε και κάτι: «Φχαριστώ Συ. Φχαριστώ Συ, Κύριε. Ευχαριστώ Συ, Κύριε. Ευχαριστήσωμεν τω Κυρίω.» 

Την άκουγε να το λέει συνέχεια και σαν πεδούλα η κυρά Φωτεινιώ την ρώτησε: «Θειά παπαδιά, γιατί συνέχεια λες ευχαριστώ; Γιατί λες, Ευχαριστώ Συ Κύριε;» Λέει: «Τι να πω άλλο παιδί μου; Μας έδωσε τόσα αγαθά ο Θεός και μας έχει καλά και με την Χάρη του Θεού Τον γνωρίζουμε. Μόνο ευχαριστώ μπορώ να Του πω. Τίποτε άλλο δεν μπορώ να ζητήσω».

Έτσι, η Φωτεινιώ μεγάλωσε και ενστερνίστηκε αυτή την Ευχή. Σαν να μην ήξερε άλλη Ευχή και σαν να μην ήξερε άλλη Προσευχή, ό,τι της συνέβαινε έλεγε: «Ευχαριστώ Συ Κύριε». Έμεινε μέχρι τα δεκαεφτά της χρόνια να κοιμάται στους θείους της στο σπίτι και το πρωί, πρωί-πρωί να φεύγει και να πηγαίνει στης κυρα-παππαδιάς και να της δίνει και εκείνη ένα χαρτζιλίκι, έτσι ώστε να μην χρεώνει τους θείους της για τα δικά της έξοδα.

Στα δεκαεφτά της χρόνια, πήγε μια εκδρομή σε ένα Μοναστήρι, μαζί με την κυρα-παππαδιά και με την Ενορία, στην Βόρεια Ελλάδα σε ένα γυναικείο Μοναστήρι και πόθησε η κακομοίρα να γίνει μοναχή. Της άρεσε τόσο πολύ αυτή η ζωή που κατανενυγμένη ζήτησε να γίνει. Όμως έπρεπε να έχει γονείς να την αφήσουν, γιατί ήταν ανήλικη. 

Και έτσι γυρίζοντας βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα δυσάρεστο γεγονός, οτι οι θείοι της για να την ξεφορτωθούν της είχαν βρει ένα γαμπρό, ο οποίος φυσικά δεν θα ήταν και σόι αφού δεν ζήταγε προίκα. Έτσι λοιπόν σε ένα χρόνο, άρον άρον την παντρέψανε. Η κακομοίρα όμως αντιμετώπιζε το πρόβλημα, οτι αυτός είχε καφενείο και δυστυχώς μάθαινε να πίνει και ήταν και έπινε και άλλες ουσίες εκεί στο καφενείο και τα πράγματα δυσκόλεψαν.

Γέννησε όμως, του χάρισε τρία παιδιά: ένα αγόρι, τον Φάνη και δύο κορίτσια. Δεν θυμάμαι τα ονόματά τους να σας πω. Αλλά θυμάμαι οτι είχε τρία παιδιά. Και η κακομοίρα προσπαθούσε να τα αναθρέψει με νουθεσία Κυρίου. 

Αυτός όμως όποτε γύριζε από το καφενείο μεθυσμένος ή το παιδί το ένα ήταν άρρωστο ή γκρίνιαζε, προσπαθούσε να τα μαλώσει και να τα δείρει και αυτή η κακομοίρα έβαζε τον εαυτό της μπροστά και έτρωγε αυτή το ξύλο. Έτσι εκτός από τις βρισιές που δεχόταν, αυτή έτρωγε και το ξύλο, έτρωγε και κανα παιδάκι ξύλο. Και η κακομοίρα πάντοτε με την Ευχή «Ευχαριστώ Συ Κύριε. Ευχαριστώ Συ Κύριε. Ευχαριστήσομεν τω Κυρίω». Ποτέ δεν παραπονέθηκε.

Στα τέσσερα πέντε χρόνια του γάμου της, επειδή δεν πήγαινε καλά η επιχείρηση του άντρα της, τα ξαδέλφια του του είπανε: «'Ελα σε μας στην Πρωτεύουσα του νομού να βρούμε ένα καφενείο να βάλουμε το βιος μας με το βιος σου να κάνουμε ένα μεγάλο καφενείο». Όντως έτσι έγινε. 

Βρήκαν και ένα σπιτάκι στην άκρη του χωριού, που είχε ένα πηγάδι και μια μικρή στάνη και μπορούσαν να επιβιώσουνε και οι δυο φτωχικά και όντως κάναν το καφενείο μεγαλύτερο αλλά σιγά σιγά ο καφενές έγινε καφετέρια, η καφετέρια έγινε καφέ-μπαρ και σιγά σιγά έγινε νυκτερινό κέντρο… 

Με πεταλουδίτσες, με διάφορα τυχερά παιγνίδια. Γυρνούσε αργά ο Ανέστης, δεν του άρεσε πια η κυρά Φωτεινιώ, φώναζε, την έλεγε «μούχλα», την έλεγε «πανούκλα», την έλεγε «χολέρα». Την έβριζε, την ταπείνωνε. Εκείνη πάντοτε με ταπείνωση και πολύ καρτερία έλεγε: «Ευχαριστώ Συ Κύριε. Ευχαριστώ Συ Κύριε»

Δεκαοχτώ χρόνια πέρασε αυτό το μαρτύριο. Δεν την αφήναν να πάει στην Εκκλησία και μου έλεγε με δάκρυα: «Παίρναν, παππά μου, τα παπούτσια μου και τα ρίχναν στο πηγάδι ή τα ρίχναν στη κοπριά για να μην μπορώ να πάω. Πώς θα πάω; Ξυπόλητη; Και τα έβγαζα, τα έπλενα και μετά τα φορούσα». Και λέω: «Τον χειμώνα, κυρά Φωτεινιώ; Βρεμένα τα φορούσες;» «Όχι» λέει, «τα άλειφα και με λίγο λάδι να μην με λέει η γειτονιά ανοικοκύρευτη. Και πήγαινα στην Εκκλησία και δεν με ένοιαζε.»

«Ἀπομύθευση» τῆς ὀρθοδόξου παραδόσεως ~ πρωτοπρ. Ιωάννου Φωτόπουλου

«Ἀπομύθευση» τῆς ὀρθοδόξου παραδόσεως

Πατρός Ἰωάννου Φωτοπούλου, 

ἐφημερίου Ἱ.Ν. Ἁγίας Παρασκευῆς Ἀττικῆς 

Στίς 2 Ὀκτωβρίου 2016 ἔστειλα μέ τό ἠλεκτρονικό ταχυδρομεῖο πρός τό περιοδικό ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ τήν ἐπιστολή πού ἀκολουθεῖ μέ κριτική καί ἐνστάσεις μου γιά τή μορφή καί τό περιεχόμενο κάποιων τευχῶν τοῦ περιοδικοῦ. Ζητοῦσα νά μάθω ἄν προτίθεται ἡ διεύθυνση τοῦ περιοδικοῦ νά δημοσιεύσει ὅλη ἤ μέρος τῆς ἐπιστολῆς μου. Στίς 10 Ὀκτωβρίου ἔλαβα πάλι διά τοῦ ἠλεκτρ. ταχυδρομείου τήν εὐγενική ἀπάντηση τῆς ὑπευθύνου τῆς ὕλης κ. Λίτσας Χατζηφώτη μέ τήν ὁποία μέ διαβεβαίωνε ὅτι ἡ ἐπιστολή μου θά δημοσιευόταν στό τεῦχος Δεκεμβρίου 2016. Ἐπειδή κυκλοφόρησε τό τεῦχος αὐτό καί τό ἔλαβα τώρα, 9 Φεβρουαρίου 2017 καί σ΄ αὐτό οὐδέν ἀναφέρεται σχετικό μέ τήν ἐπιστολή μου ἔκρινα καλό νά τήν δημοσιεύσω στόν ΟΡΘΡΟ, καθώς σκέπτομαι ὅτι τό πνεῦμα πού διαχέεται στό περιοδικό βρίσκεται σέ κάποια σημεῖα μακριά ἀπό τήν ὀρθόδοξη δογματική καί λειτουργική παράδοση καί θά ἦταν καλό νά ἐνημερωθοῦν γιά τήν ἐκτροπή αὐτή κληρικοί καί λαϊκοί... 

Ἁγία Παρασκευή Ἀττικῆς 3-10-16

Ἀγαπητοί συνεργάτες τοῦ περιοδικοῦ ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ,

«Περιοδικό γιά τούς ἱερεῖς», χαρακτηρίζεται τό περιοδικό ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ, τοῦ ὁποίου εἶσθε ὑπεύθυνοι. Αὐτό ἀναγράφεται στό ἐσώφυλλο πάνω - πάνω μέ κεφαλαῖα γράμματα. Τό περιοδικό πληρώνεται ἀπό τούς ἱερεῖς καί ἀπευθύνεται σ΄ αὐτούς. Γι΄ αὐτό ὡς ἐφημέριος τῆς Ἱ. ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν θά ἤθελα νά κάνω κάποιες παρατηρήσεις.

Ξεκινῶ ἀπό τά εἰκαστικά, μιᾶς καί ὁ κ. Κατσιάρας ἐκτός ἀπό Διευθυντής Συντάξεως εἶναι ὑπεύθυνος τῆς εἰκαστικῆς ἐπιμέλειας τοῦ περιοδικοῦ. Δέν ἔχω ἀντίρρηση γιά τήν προσεγμένη ἐμφάνιση τοῦ περιοδικοῦ. Ὅμως παρατηρῶ ὅτι τά τελευταῖα, τοὐλάχιστον δύο χρόνια ἀπουσιάζουν ἀπό τό περιοδικό οἱ εἰκόνες. 

Μόνο κάτι ἄσχετα μέ τό περιεχόμενο σχέδια παρουσιάζονται στά τελευταῖα τεύχη. Στό πίσω ἐξώφυλλο ὑπάρχει γιά χρόνια ἕνα στρεβλό σχῆμα σταυροῦ ἐνῷ στό παρόν τεῦχος, στό τέλος τῶν ἄρθρων παρατίθενται κάποιες θαλασσογραφίες. Στό τεῦχος Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου 2015 ἐπίσης παρουσιάζονται κάποια καλλιτεχνήματα τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ, ὅπου ψάχνει κανείς νά βρεῖ τό πρόσωπό Του [1]. 

Ἐρωτῶ καί ἀπαιτῶ νά μάθω γιατί συμβαίνει αὐτό. Αὐτή ἡ ἐκ προθέσεως ἀνεικονική ἐμφάνιση τοῦ περιοδικοῦ θυμίζει τήν περιόδο τῆς εἰκονομαχίας, ὅπου τή θέση τῶν εἰκόνων μέσα στούς ναούς εἶχαν καταλάβει διακοσμητικά σχέδια καί παραστάσεις ἀπό τό φυσικό κόσμο (δέντρα, ψάρια πουλιά κλπ). Μοῦ κάνει ἐπίσης ἐντύπωση ὅτι στήν ἀπεικόνιση τοῦ Καθεδρικοῦ, Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ πού κοσμεῖ τό ἐξώφυλλο τοῦ τελευταίου τεύχους μέ ἀφορμή τήν ἐπαναλειτουργία τῆς Μητροπόλεως μετά τούς σεισμούς, ἀπουσιάζουν οἱ σταυροί πού εἶναι τοποθετημένοι στά ἀετώματα τοῦ Ναοῦ.

Μοναχός Ιωσήφ Καλόθετος ο άξιος συνεργάτης του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

Μοναχός Ιωσήφ Καλόθετος ο άξιος συνεργάτης του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

Βασίλειος Γ. Βοξάκης, Θεολόγος καθηγητής

Ο βίος του Ιωσήφ του Καλόθετου

Ο Απόστολος Παύλος κατά τη διάδοση του Ευαγγελίου περιστοιχιζόταν από πιστούς και άοκνους βοηθούς. Έτσι και ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, της «Ορθοδοξίας ο φωστήρ», κατά τη διάρκεια των ιερών αγώνων του και κατά θεία Πρόνοια είχε τη συνδρομή μιας εκλεκτής ομάδας από άξιους και αφοσιωμένους συνεργάτες μεταξύ των οποίων διακρίθηκε ο μοναχός Ιωσήφ Καλόθετος.

Οι Καλόθετοι υπήρξαν διακεκριμένη και ισχυρή οικογένεια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας με συγγενικούς δεσμούς με τις αυτοκρατορικές οικογένειες των Κατακουζηνών, των Κομνηνών και των Παλαιολόγων. Καλόθετους από τον 12ο αιώνα και μετά συναντάμε σε αρκετές ελληνικές περιοχές μεταξύ των οποίων και η Χίος.

Σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Ευμορφόπουλο Λαυριώτη, ο μοναχός Ανδρέας Καλόθετος και ο γιος του ιερομόναχος Ιγνάτιος Καλόθετος, στους οποίους είχε δωρηθεί το 1314 από τον Αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β΄ η Μονή του Σωτήρος Χριστού στη Βέροια 7, ήταν Χιώτες στην καταγωγή. Μάλιστα ο Ανδρέας Καλόθετος ήταν πατέρας του Λεόντιου Καλοθέτου, του προτελευταίου Βυζαντινού Διοικητή της Χίου.8 Με δεδομένη τη Χίο ως κοινό τόπο καταγωγής όλων των προαναφερθέντων Καλοθέτων είναι πολύ πιθανό, αφού κι ο Ιωσήφ ήταν Καλόθετος και κατά την πιθανότερη εκδοχή Χίος, να ήταν και κοντινός ή μακρινός συγγενής τους. 

Ποιο ήταν το βαπτιστικό όνομα του Ιωσήφ μας είναι άγνωστο, καθώς το όνομα Ιωσήφ είναι το όνομα που έλαβε κατά τη μοναχική του κουρά. Η απόφαση του Καλοθέτου να ακολουθήσει την ισάγγελον μοναχική πολιτεία ήταν ακράδαντη και δεν στάθηκαν ικανά να την αναχαιτίσουν ούτε τα «οικτρά δάκρυα» και οι παρακλήσεις της μητρός του. 

Η συγκίνηση που του προκάλεσε η θλίψη της μητέρας του έμεινε χαραγμένη στην ψυχή του, αφού πολλά χρόνια μετά την αφιέρωσή του στο μοναχικό βίο, και συγκεκριμένα την εποχή που συνέταξε τον Βίον του Αγίου Αθανασίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, κατέγραψε μέσα σ’ αυτόν και αυτήν την αυτοβιογραφική σημείωση.9 Ο Ιωσήφ όμως, παρά την αγάπη του προς τη μητέρα του, επέλεξε να υπακούσει στο λόγο του Κυρίου: «Ο φιλών πατέρα ή μητέρα υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος».10 

Ως μοναχός εγκαταβίωσε στο Άγιον Όρος και συγκεκριμένα στη Μονή Εσφιγμένου. Είναι γνωστό ότι ο Άγιος Φιλόθεος Κόκκινος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως στον Βίον του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, που συνέγραψε, αναφέρει ότι ο Άγιος Γρηγόριος υπήρξε για ένα έτος, το 1335, ηγούμενος της Μονής Εσφιγμένου, όπου αναδείχθηκε σε μεγάλο ευεργέτη της Μονής, αλλά και των μοναχών της. 

Συνεπώς ο Ιωσήφ εκεί συνδέθηκε πνευματικά με τον μεγάλο αγωνιστή και υπέρμαχο της Ορθοδοξίας, τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, αν δεν τον είχε ήδη γνωρίσει προτύτερα, καθόσον ο Άγιος Γρηγόριος και προτού μονάσει στη Βέροια, αλλά και επιστρέφοντας από αυτήν το 1331, ασκήτευε σε περιοχές του Άθωνος.11 Πως ήταν δυνατόν να μην ελκύσει την αγνή και καθαρή ψυχή του μοναχού Ιωσήφ μια αγιασμένη και πνευματοφόρος μορφή σαν αυτή του Παλαμά!

Όμως ο Άγιος Γρηγόριος σύντομα παραιτήθηκε από την ηγουμενία της Μονής Εσφιγμένου, ένα αξίωμα που άλλωστε δεν επεδίωξε, αλλά παρακλήθηκε ν’ αναλάβει από τη Σύναξη του Αγίου Όρους λόγω της αγαθής φήμης του. Μετά την παραίτησή του εφησύχαζε και πάλι στο κελλί του Αγίου Σάββα κοντά στη Μονή Μεγίστης Λαύρας.12 

Σε σύντομο χρονικό διάστημα από την παραίτηση του Αγίου Γρηγορίου αποχώρησε από την Εσφιγμένου και ο μοναχός Ιωσήφ Καλόθετος, αλλά και αρκετοί από τους διακόσιους μοναχούς που είχε τότε αυτή η Μονή. Ο λόγος της φυγής του Ιωσήφ δεν κατονομάζεται ρητώς κάπου, αλλά σίγουρα πρέπει να συνδέεται με την ψυχρή στάση της πλειοψηφίας των Εσφιγμενιτών μοναχών που αντιδρούσαν στο ζήλο και την αυστηρή άσκηση που υποδείκνυε ως ηγούμενος ο Άγιος Γρηγόριος.

Το διάστημα των ετών 1336 – 1341 ο μοναχός Ιωσήφ φαίνεται να κινείται μεταξύ Θεσσαλονίκης και Αγίου Όρους. Λίγα χρόνια πριν ο Βαρλαάμ ο Καλαβρός σε συζητήσεις που είχε με Ρωμαιοκαθολικούς στην Κωνσταντινούπολη το 1333, περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος και εκ του Υιού, απέρριψε αυτήν την αιρετική διδασκαλία με το αιτιολογικό ότι είναι αδύνατη η κατανόηση των γινομένων κινήσεων εντός του ακαταλήπτου Θεού. 

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς αφενός για να υπεραμυνθεί της Ορθόδοξης διδασκαλίας περί του Αγίου Πνεύματος και παράλληλα να καταδικάσει την ψευδοδιδασκαλία του filioque και αφετέρου για να ελέγξει τα λεγόμενα του Βαρλαάμ έγραψε δυο θεολογικά κείμενα με τίτλο «Λόγοι αποδεικτικοί περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος». 

Σ’ αυτά ο Άγιος Γρηγόριος τονίζει ότι ο Θεός είναι ως προς την ουσία του ακατάληπτος, αλλά καταληπτός με τις άκτιστες ενέργειές Του. Τα σημαντικά αυτά έργα, στα οποία αναλυόταν η Ορθόδοξη διδασκαλία, ο Παλαμάς παρέδωσε στον έμπιστό του μοναχό Ιωσήφ, για να τα μεταφέρει στη Θεσσαλονίκη σε προσφιλή τους πρόσωπα, έτσι ώστε να γίνει το περιεχόμενό τους ευρύτερα γνωστό.

Όταν ο Βαρλαάμ άρχισε να επιτίθεται με δριμύτητα και να λοιδορεί τους Ησυχαστές για τη νοερά προσευχή, υπερασπιστής τους αναδείχθηκε ο Άγιος Γρηγόριος. Κοντά στον μεγάλο αυτό Πατέρα της Εκκλησίας στάθηκε και ο Ιωσήφ Καλόθετος συνδράμοντάς τον με κάθε του δύναμη και ιδίως με τη συγγραφή σχετικών θεολογικών έργων.

"Προς τη σεμνοτάτη μοναχή Ξένη" ~ Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

"Προς τη σεμνοτάτη μοναχή Ξένη"

Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

Σ' εκείνους που επιθυμούν να ζουν τη μοναχική ζωή αληθινά, είναι δυσάρεστη όχι μονάχα η συναναστροφή με τους πολλούς, αλλά και με εκείνους που ζουν με τον ίδιο τρόπο, γιατί αυτό διακόπτει τη συνέχεια της πανευφρόσυνης επικοινωνίας με το Θεό και σχίζει στα δύο και κάποτε σε πολλά μέρη το ενιαίο του νου, το οποίο συγκροτεί τον έσω και αληθινό Μοναχό.

Γι' αυτό και κάποιος από τους Πατέρες, όταν ερωτήθηκε γιατί αποφεύγει τους ανθρώπους, αποκρίθηκε ότι «δεν μπορώ να είμαι με το Θεό όταν συναναστρέφομαι με τους ανθρώπους». Άλλος πάλι, μιλώντας γι' αυτά από την πείρα του, θεωρεί όχι μόνο τη συναναστροφή, αλλά και τη θέα των ανθρώπων, ως αιτία που μπορεί να διαφθείρει τη σταθερότητα της νοερής ηρεμίας των ησυχαστών. Αν δε κανείς εξετάσει με ακρίβεια, και μόνο η σκέψη του ερχομού κάποιου και η αναμονή της επισκέψεως και της συνομιλίας δεν αφήνει τελείως ατάραχο το νοητικό μέρος της ψυχής.

Εκείνος τώρα που γράφει και λόγους, φορτώνει το νου του με ακόμη πιο έντονη μέριμνα. Κι αν είναι από εκείνους που έχουν προκόψει στην αρετή και έχει, λόγω ψυχικής υγείας, και την αγάπη του Θεού, την έχει ενεργητική και όταν γράφει, αλλά πάντως όχι με άμεσο και γνήσιο τρόπο. Αν όμως είναι από εκείνους που πέφτουν ακόμη σε πολλά νοσήματα και πάθη της ψυχής, όπως πράγματι είμαι εγώ, κι έχουν ανάγκη να φωνάζουν συνεχώς στο Θεό «γιάτρεψε με, γιατί αμάρτησα σ' Εσένα»(Ψαλμ. 40, 5), αυτοί δεν είναι εύλογο πριν από τη θεραπεία τους ν' αφήσουν τη δέηση και ν' ασχοληθούν με ο,τιδήποτε άλλο θεληματικά.

Εκτός από αυτά, με τα γραπτά του κανείς συνομιλεί και με τους απόντες, και μεταδίδει την ομιλία σε περισσότερους καιρούς και ανθρώπους, κάποτε και σ' αυτούς που δε θα ήθελε, αφού τα κείμενα παραμένουν και μετά το θάνατο εκείνου που τα έγραψε. Γι' αυτό πολλοί Πατέρες, κορυφαίοι ησυχαστές, δε θέλησαν να γράψουν τίποτε, αν και μπορούσαν να εκθέσουν σπουδαία και ωφελιμότατα πράγματα.

Εγώ, αν και απέχω πάρα πολύ από την ακρίβεια εκείνων, συνήθιζα να γράφω, αλλά όταν υπήρχε επείγουσα ανάγκη. Τώρα όμως μ' έκαναν διστακτικότερο και σ' αυτό εκείνοι που είδαν με φθονερά μάτια μερικά γραπτά μου, ζητώντας απ' αυτά αφορμές να με βλάψουν. Αυτοί, σύμφωνα με τον Μέγα Διονύσιο, προκαταλαμβάνονται εμπαθώς από τα ψηφία και τις χωρίς νόημα γραμμές και από συλλαβές και λέξεις άγνωστες που δε φτάνουν στο νοερό μέρος της ψυχής τους.

Κι είναι πράγματι παράλογο και κακό και ολότελα ανάρμοστο σ' εκείνους που θέλουν να νοούν τα θεία, το να μην προσέχουν στην έννοια του περιεχομένου, αλλά στις λέξεις. Εγώ γνωρίζω καλά πως δέχθηκα δικαίως τις κατηγορίες τους. Όχι ότι δεν έγραφα σύμφωνα με τους Πατέρες. Αυτό με τη χάρη του Χριστού το φύλαξα στα γραπτά μου· αλλά ότι έγραψα για πράγματα, για τα οποία δεν ήμουν άξιος και, παρόμοια με τον Οζά(Β΄ Βασ. 6, 6-7), επιχείρησα με το λόγο να κρατήσω το όχημα της αλήθειας που κινδύνευε να ανατραπεί.

Βέβαια, η τιμωρία που εγώ δέχθηκα από το Θεό δεν ήταν σε βαθμό οργής, αλλά παιδαγωγίας με μέτρο. Γι' αυτό και δεν παραχωρήθηκε να υπερισχύσουν εναντίον μου οι επιτιθέμενοι. Αλλά κι αυτό μάλλον οφείλεται στην αναξιότητά μου. Δεν ήμουν φαίνεται άξιος ούτε ικανός να πάθω τίποτε για χάρη της αλήθειας και να γίνω με χαρά συγκοινωνός των παθημάτων των Αγίων.

Μήπως και ο Χρυσόστομος, που από αυτήν ακόμη τη ζωή ήταν ενωμένος με την Εκκλησία των πρωτοτόκων στους ουρανούς και που έγραφε λόγους για την ευσέβεια με εγκυρότητα, σαφήνεια και γλυκύτητα όσο κανείς, μήπως λοιπόν κι αυτός ο τόσο μέγας δεν αποκόπηκε από την Εκκλησία και δεν καταδικάστηκε σε εξορία, γιατί δήθεν έγραφε και φρονούσε την αίρεση του Ωριγένη; Και ο Πέτρος, ο κορυφαίος του κορυφαίου χορού των μαθητών του Κυρίου, λέει ότι οι τότε αμαθείς διαστρέβλωναν τα δυσνόητα σημεία των επιστολών του μεγάλου Παύλου, με αποτέλεσμα να οδηγούνται στην απώλεια(Β΄ Πέτρ. 3, 16).

Εγώ δε, για τη μικρή ενόχληση που μου προξένησαν οι αντίπαλοι, αν και καταδικάστηκαν συνοδικώς, είχα σκοπό να πάψω τελείως να γράφω, αν εσύ τώρα, αγία Γερόντισσα, δεν το ζητούσες ακούραστα με παρακλητικά γράμματα και μηνύματα, έως ότου με έπεισες να καταπιαστώ πάλι με συμβουλευτικούς λόγους. Αν και εσύ δεν έχεις μεγάλη ανάγκη από συμβουλές, γιατί έχεις, με τη χάρη του Χριστού, μαζί με τη γεροντική ηλικία και το σεβασμό της συνέσεως, κι έχεις διαβάσει το νόμο των ιερών εντολών με πολυετή εφαρμογή, μοιράζοντας κατάλληλα τη ζωή σου στην υπακοή και στην ησυχία.

Με αυτά λείανες την πλάκα της ψυχής σου και την έκανες κατάλληλη να χαραχθούν πάνω της τα θεϊκά γράμματα και να μη σβήσουν. Αλλά τέτοια είναι η ψυχή που κυριεύτηκε ολοκληρωτικά από τον πόθο της πνευματικής διδασκαλίας· δεν την χορταίνει ποτέ. Γι' αυτό και η Σοφία του Θεού λέει για τον εαυτό της: «Όσοι με τρώνε, θα πεινάσουν κι άλλο» (Σ. Σειράχ 24, 21). Και ο Κύριος που βάζει μέσα μας αυτόν τον πόθο, λέει για τη Μαρία που διάλεξε την "αγαθή μερίδα", ότι δεν πρόκειται να της αφαιρεθεί (Λουκ. 10, 42).

Η ώρα της αλήθειας...

Η ώρα της αλήθειας...

Μεγάλη Σαρακοστή. Καλεῖ. Παρακαλεῖ. Αγωνίζεται. Γιατί; Γιά νά ξεκολλήσει τό μυαλό καί τήν καρδιά μας ἀπό τά προσωρινά, τά ἐφήμερα, τά τρέχοντα. Φανερώνει. Δείχνει. Υποδείχνει. Ποιά; Τά οὐσιώδη, τά μόνιμα, τά εὐγενικά. ῞Ολα ἐκεῖνα, πού θέλουν νά παραμένουν κρυμμένα στό μισόφωτο, ὅλα ἐκεῖνα, πού δέν ἐπιβάλλουν τήν παρουσία τους, ἀλλά περιμένουν, πάντα διαθέσιμα, ὅποιον ἀποφασίσει νά ἀλλάξει λίγο τήν καθημερινότητά του καί νά τά ἀναζητήσει. 

Κάθε χρόνο καί πιό δύσκολη ἡ συνάντηση μέ τή γαλήνη, τήν περισυλλογή, τόν ἑαυτό μας...

Μεγάλη Σαρακοστή. ῾Η νερομάνα τοῦ θάρρους, τοῦ κουράγιου, τῆς ἀπόφασης νά βγάλουμε στό φῶς τόν ἑαυτό μας, γεγυμνωμένο ἀπό τά μικρά μας ψέματα καί τά μεγάλα μας μυστικά, μέ τίς ἀνοιχτές πληγές καί τήν ἀποτυχία μας φανερά, νά τά δεῖ καί νά τά ξεράνει τό φῶς. Τό φῶς! Ποιό φῶς; Τό φῶς τῆς ταπεινοφροσύνης... 

Γιά ἕναν ὁλόκληρο χρόνο δίνουμε τίς καθημερινές μικρές μας παραστάσεις. ᾿Εναλλάσσουμε τά προσωπεῖα μας, ἀναλόγως τοῦ χώρου καί τῶν παρισταμένων. Διεκδικοῦμε τίς μικρές μας κυριαρχίες, πείθουμε, ἐπηρεάζουμε. Καί τήν ἴδια στιγμή, «ἂχ καί νά ξέρατε», μονολογοῦμε «τί κρύβω, πῶς πονῶ καί πῶς φοβᾶμαι». Εἴμαστε βέβαιοι, πὼς κανείς δέν εἶναι ἕτοιμος γιά τήν ἀλήθειά μας, πὼς κανείς δέν θά μᾶς ἀντέξει. Καί πρῶτος, πού ἀποστρέφει τό πρόσωπό του ἀπό τῶν ἁμαρτιῶν μας, ὁ ἑαυτός μας ὁ ἴδιος.

Μεγάλη Σαρακοστή. ῾Η ὥρα τῆς ἀποκάλυψης καί τῆς ἀποδοχῆς! Μέρα μέ τή μέρα, βδομάδα μέ τή βδομάδα, ἀκολουθία μέ τήν ἀκολουθία, ἡ διδασκαλία. ῾Η διδασκαλία νά μάθεις νά βαδίζεις τό δρόμο τῆς συμφιλίωσης μέ τίς πτώσεις καί τήν ἀσημαντότητά σου.

᾿Από μικρό σέ μάθανε νά περιμένεις πολλά ἀπό τόν ἑαυτό σου καί νά ἱκανοποιεῖς αὐτούς, πού εἶχαν πάντα ἕτοιμη τήν ὑπογράμμιση τῶν ἀτελειῶν σου. ῞Ολος ὁ βίος, ἕνα κυνήγι μιᾶς ἄπιαστης εἰκόνας τοῦ ἑαυτοῦ σου. Μπλέξανε καί τό Θεό ἀνάμεσα στούς ἐξεταστές σου. ῎Εμαθες κι αὐτόν νά τόν καλοπιάνεις καί ν᾿ ἀποφεύγεις τήν...ὀργή του. 

Μά νά! ῎Εφτασε ἡ ὥρα τῆς ἀλήθειας. Περίμενες τό Θεό πού σοῦ φτιάξανε στό μυαλό. ῞Εναν Θεό μεγάλο...πολύ μεγάλο, Θεό παντοδύναμο, ἀπρόσιτο, πίσω ἀπό τήν ἀτσαλάκωτη θεότητά του. Θεό «καθὼς πρέπει», πρότυπο καί στόχο σου, πού ἔμαθες μόνο νά μετριέσαι καί νά βαθμολογεῖσαι... 

Νομίζεις πὼς θέλει νά σέ συντρίψει. Κι Αὐτός θά ἀποκαλυφθεῖ μπροστά σου ὁλόγυμνος καί καταματωμένος, παίγνιο τῶν ἰσχυρῶν καί θλιβερό ἀστεῖο γιά τούς στυλοβάτες τῶν θεσμῶν. Θά σέ σοκάρει. Τό αἷμα τῶν πληγῶν ἀπό τά καρφιά θά κοκκινίσουν τά πολύχρωμα κουστούμια τῶν παραστάσεών σου. Ν᾿ ἀντέξεις. Μήν ἀποστρέψεις τή ματιά σου. Ν’ ἀντέξεις. Εἰκόνα τῆς ψυχῆς σου καταδέχτηκε νά γίνει. 

Οὔτε ἐπιπλήξεις, οὔτε παρατηρήσεις, οὔτε ὑποδείξεις θ᾿ ἀκούσεις ἀπό ᾿Εκεῖνον. Στέκει ἀμίλητος. Δέν θά σοῦ πεῖ τήν ἀλήθεια. Εἶναι ἡ ἀλήθεια. ῾Η δική σου ἀλήθεια. Κι αὐτό θά σέ συγκινήσει βαθύτατα. Θά θέλεις νά κλαῖς, νά κλαῖς χωρίς σταματημό. Γιατί πάντα αὐτό ἤθελες· νά βγεῖς στό φῶς καί νά ἀγαπηθεῖς ἀπό Θεό καί ἀνθρώπους γι᾿ αὐτό πού ἀληθινά εἶσαι. 

Βαρέθηκες πιά νά κρίνεις ἀμείλικτα τόν ἑαυτό σου καί τούς ἄλλους. 

῎Ισως δέν τό ’ξερες, μά πάντα δίψαγες νά εἶσαι ταπεινός, γνήσιο παιδί ἑνός ταπεινοῦ καί ἀνυπερήφανου Θεοῦ... 

Μεγάλη Σαρακοστή. ῾Η ἀποκάλυψη τοῦ μέγιστου τῶν σκανδάλων! ῾Η ἀποκάλυψη τῆς ἁγίας ταπεινοφροσύνης τοῦ Θεοῦ. Σκάνδαλο ὄχι ρόζ μά ὁλοφώτεινο. ῞Οταν τό γευτεῖς, μέ εὐκολία θά γαληνέψεις τόν ταραγμένο νοῦ σου, πού δέν ξέρει πιά τί νά πιστέψει, μ’ ὅλα αὐτά πού βλέπεις, ἀκοῦς καί διαβάζεις. ῞Οταν τό γευτεῖς, μέ εὐκολία θά πάψεις νά ἀναζητᾶς στίς πτώσεις τῶν ἐπωνύμων τό ἄλλοθι τῶν πτώσεών σου. 

Εἶσαι μόνος καί ὁ σταυρός στήν πλάτη σου εἶναι ὁ δικός σου, ὁ προσωπικός σου σταυρός. ᾿Ανεβαίνουν κι ἄλλοι μαζί σου, μά οἱ πιό πολλοί ἀσχολοῦνται μέ τούς σταυρούς τῶν ἄλλων. Μήν παρασυρθεῖς! Κράτα τά μάτια σου στυλωμένα στήν κορυφή τοῦ Γολγοθᾶ. 

Κοίτα Τόν! Δέν μιλάει, δέν ψάχνει παρηγοριά στό ἄδικο τῶν σταυρωτῶν του, δέν κρίνει. Κι ὅμως, ἡ ἀγάπη του εἶναι ὁ μεγάλος κριτής. Κι ὅμως, ἡ ταπεινοφροσύνη του εἶναι ὁ μεγάλος χαλαστής τῶν παγίδων τοῦ Διαβόλου! Κάνε τήν ταπείνωσή Του δική σου. Μήν ἀγωνιᾶς γιά τό κύρος τῶν θεσμῶν. Δέν θά σώσουν οἱ θεσμοί τόν κόσμο... 

Τό αἷμα τῆς ταπείνωσής Του θά σώσει καί τόν κόσμο καί τούς θεσμούς. Βάλε τήν ταπείνωσή Του κριτή τοῦ κόσμου καί θ’ ἀντικρίσεις γύρω σου θαύματα...

Σχολείο Ταπεινοφροσύνης

του Ηλία Λιαμή, Θεολόγου

Πηγή: Ιερός Ναός Αγίου Προφήτου Ηλιού

«…μόνο η Ορθοδοξία αποτελεί την Εκκλησία» ~ Μητροπολίτης Αιτωλίας & Ακαρνανίας Κοσμάς

«…μόνο η Ορθοδοξία αποτελεί την Εκκλησία»

Μητροπολίτης Αιτωλίας & Ακαρνανίας Κοσμάς

Πρώτη Κυριακή της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής σήμερα, αγαπητοί πατέρες και αδελφοί, Κυριακή της Ορθοδοξίας! Εορτή της μεγάλης μας μητέρας, της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας! Ημέρα γεμάτη δόξα, μεγαλείο και χαρά πνευματική. Ημέρα αναμνήσεως αγώνων και θριάμβων της πίστεώς μας. Ημέρα που φέρνει στο νου μας, την ηρωική και αγία αντίσταση των πιστών ορθοδόξων χριστιανών όλων των αιώνων, έναντι των δυνάμεων του σκότους και της πλάνης.

Αυτή την μεγάλη ημέρα θα ήθελα ως πνευματικός σας πατέρας να υπενθυμίσω στην αγάπη σας κάποιες αλήθειες, βασικές και σωτήριες, τις οποίες πολλοί σήμερα αγωνίζονται να αμβλύνουν, πρικαλώντας σε εμάς σύγχυση, με αποτέλεσμα να κινδυνεύη να ματαιωθή και αυτή ακόμη η σωτηρία μας.

Πρώτα να υπογραμμίσω ότι την Εκκλησία την αποτελούν η κεφαλή της, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός και όλοι οι χριστιανοί, όσοι ορθοδόξως βαπτίστηκαν στο όνομα της Αγίας και Ομοουσίου Τριάδος. Οι χριστιανοί, που συνέρχονται κατά τόπους, προσφέρουν στον Θεό δια των κανονικών επισκόπων και των ιερέων το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και κοινωνούν του παναγίου Σώματος και Αίματος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία μας δεν ορίζεται, αλλά βιώνεται. Αν θέλουμε να γνωρίσουμε την Ορθοδοξία, οφείλουμε να ακούσουμε εκείνο που είπε σήμερα ο Απόστολος Φίλιππος στον Απόστολο Ναθαναήλ, «έρχου και ίδε» (Ιωάν. α’, 47). Όποιος με ταπείνωση και καθαρό λογισμό θελήσει να ζήσει την Ορθοδοξία, θα πεισθεί ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία είναι αγία θεανθρώπινη κοινωνία, με κεφαλή της Αυτόν τον Θεάνθρωπο Κύριο.

Μέσα στην Εκκλησία μας ο άνθρωπος βρίσκει την «απωλεσθείσα», από το προπατορικό αμάρτημα, δυνατότητα να επανενωθεί με τον Θεό και Λυτρωτή του, αλλά και με όλους τους ανθρώπους, σε μία ένωση που δεν αναιρεί το πρόσωπο, ούτε το μαζοποιεί, διότι αυτή η ένωσις γίνεται κατ' εικόνα της ενότητος της Αγίας Τριάδος: ένας Θεός, τρία όμως διακεκριμένα πρόσωπα.

«Έξω από την Εκκλησία», υπογραμμίζει ο αείμνηστος και σοφός Γέροντας π. Γεώργιος Καψάνης, «ο άνθρωπος δεν ενούται με το Θεό και με τα τέκνα του Θεού με την ανιδιοτελή αγάπη, και γι’ αυτό διατελεί υπό το κράτος του διαβόλου, που είναι ο πατήρ του εγωισμού, της αυτάρκειας, της διαιρέσεως και της διασπάσεως». Άρα, έξω από την Εκκλησία δεν σώζεται ο άνθρωπος.

Μέσα στην ζώσα Ορθόδοξο Εκκλησία, ο χριστιανός δεν χάνει την προσωπικότητά του και την αξία του, αλλά είναι άξιος τιμής, είτε είναι πτωχός, αγράμματος και άσημος κατά κόσμον, είτε πλούσιος και εγγράμματος. Μέσα στην Εκκλησία «άνθρωπος εστί το περισπούδαστον του Θεού τέκνον καν δούλος ει, ουκ έστι ευκαταφρόνητος», κηρύσσει ο υμνητής της Εκκλησίας, ιερός Χρυσόστομος.

Όταν αναφέρουμε τον όρο Εκκλησία, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι εννοούμε μόνο την Ορθόδοξο Εκκλησία μας. Και τούτο διότι μόνον η Ορθοδοξία αποτελεί την Εκκλησία.