Ο άγιος Σάββας ο Ηγιασμένος (440-534 μ.Χ.) και η
αίρεση του μονοφυσιτισμού.
(Από ομιλία του αγίου Λουκά του Ιατρού, όπως μάς την μεταφέρει
ο αρχιμ. και ιερομόναχος Σάββας ο αγιορείτης.)
Λέγει ο άγιος Λουκάς: Ο άγιος Σάββας ήταν γενναίος υπερασπιστής της πίστεως και αυτό το φανερώνει το εξής περιστατικό που θα σάς διηγηθώ:
Στα μισά του 5ου αιώνα, το 451 μ.Χ., είχε συσταθεί η Δ' Οικουμενική Σύνοδος στη Χαλκηδόνα, η οποία καταδίκασε την αίρεση του μονοφυσιτισμού. Αρχηγός αυτής της αιρέσεως ήταν ένας αρχιμανδρίτης, ονόματι Ευτυχής.
Αυτός δίδασκε ότι στον Χριστό δεν υπάρχει η ανθρώπινη φύση παρά μόνο η θεία, η οποία απορρόφησε την ανθρώπινη φύση. Έτσι κατά τον Ευτυχή, ο Κύριος Ιησούς Χριστός ήταν μόνο Θεός και όχι Θεάνθρωπος.
Παρ' ότι η Σύνοδος καταδίκασε αυτήν την αίρεση, υπήρχαν πολλοί (ο αυτοκράτορας Αναστάσιος και πολλοί ορθόδοξοι πατριάρχες) που δεν δεχόντουσαν τις αποφάσεις της Οικουμενικής Συνόδου και θεωρούσαν την διδασκαλία του Ευτυχούς ορθόδοξη.
Ο πατριάρχης Ιεροσολύμων Ηλίας (494-516 μ.Χ.) έστειλε επιστολή στον αυτοκράτορα Αναστάσιο και τον παρακαλούσε να βάλει τέλος στην εξάπλωση της αιρέσεως του μονοφυσιτισμού. Στο γράμμα του ο πατριάρχης έγραφε ότι στην αποστολή, που θα φέρει το γράμμα, θα είναι και ο Μέγας Σάββας, ο περιώνυμος (=ξακουστός) για την αγιότητά του.
Ο άγιος Σάββας αν και μεγάλης ηλικίας, δεν δίστασε να κάνει αυτόν τον κόπο, να πάει δηλαδή μέχρι την Κωνσταντινούπολη, στον αυτοκράτορα (το 512 μ.Χ).
Ο αυτοκράτορας, αφού διάβασε την επιστολή, ζήτησε να δει τον άγιο Σάββα. Εν τω μεταξύ οι αυλικοί δεν άφηναν τον άγιο να παρουσιαστεί μπροστά στον αυτοκράτορα, επειδή αφενός δεν τον αναγνώρισαν αφετέρου επειδή φορούσε ένα ράσο μπαλωμένο και θεώρησαν ότι είναι αναξιοπρεπές για τον αυτοκράτορα να δεχτεί έναν τέτοιο ρακένδυτο μοναχό.
Φώναξαν αμέσως τον άγιο Σάββα. Ο αυτοκράτορας Αναστάσιος (491-518 μ.Χ.) όταν τον είδε, έμεινε κατάπληκτος. Μπροστά του στεκόταν ένας άνθρωπος μεγαλοπρεπής και ταυτόχρονα ταπεινός, με πρόσωπο που έλαμπε από τη θεία χάρη.
Ο αυτοκράτορας σηκώθηκε από το θρόνο του και έβαλε στον άγιο βαθειά μετάνοια. Του υποσχέθηκε ότι θα κάνει όλα όσα ζητάει ο πατριάρχης και ότι θα σταματήσει την αίρεση.
Παρ' όλ' αυτά ο αυτοκράτορας Αναστάσιος, ο οποίος στο μεταξύ είχε ασπασθεί τον μονοφυσιτισμό, πολύ γρήγορα ξέχασε τις υποσχέσεις του.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 516 μ.Χ, - και ενώ στο μεταξύ υπό τις πιέσεις και μεθοδεύσεις του οι ορθόδοξες εκκλησίες της Ανατολής (Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας και Αντιοχείας) περιέρχονταν σταδιακά στα χέρια μονοφυσιτών επισκόπων - ο αιρετικός Αναστάσιος τοποθέτησε στον πατριαρχικό θρόνο της Αντιοχείας έναν αιρετικό πατριάρχη, τον Σεβήρο.
Έδιωξε από τη θέση του τον ορθόδοξο πατριάρχη Ιεροσολύμων Κοσμά (διάδοχο του πατριάρχη Ηλία), τον όποιο έστειλε εξορία και αντ' αυτού έβαλε τον πατριάρχη Ιωάννη.
Ο ορθόδοξος όμως πατριάρχης Ιεροσολύμων Ιωάννης Γ΄ (516-524 μ.Χ) αρνήθηκε να έρθει σε κοινωνία με τον Σεβήρο και δεν τον άφησε να μπει στον ναό του Παναγίου Τάφου. Ο αυτοκράτορας όταν το έμαθε ξέσπασε με οργή.
Τι κάνει τότε ο μεγάλος αυτός, ο όσιος Σάββας;...
Οι άγιοι Θεοδόσιος ο Κοινοβιάρχης και Σάββας ο ηγιασμένος.
Μια μέρα μετά το τέλος της θείας λειτουργίας, ο πατριάρχης Ιωάννης μαζί με τον άγιο Σάββα και με έναν άλλο μεγάλο άγιο, τον όσιο Θεοδόσιο τον Κοινοβιάρχη, ανεβαίνουν στον άμβωνα και από εκεί απαγγέλλουν το ανάθεμα εναντίον του αιρετικού μονοφυσίτου πατριάρχη Σεβήρου και του αυτοκράτορα Αναστασίου, που τον υποστήριζε.
Βλέπετε, λέγει ο άγιος Λουκάς, την μεγαλοψυχία, την ανδρεία και την δύναμη της πίστης; Δεν λογάριασε ούτε τη δύναμη του αυτοκράτορα ούτε τον κίνδυνο για την ζωή του, μετά από αυτό το τόλμημα.
[Σχόλιο Λόγος Φωτός: Η κινητοποίηση αυτή του αγίου Σάββα διεφύλαξε την Εκκλησία Ιεροσολύμων στην ορθή πίστη. Την ίδια ώρα που οι υπόλοιπες ορθόδοξες εκκλησίες της Ανατολής είχαν πέσει σε αίρεση. Οι γενναίες αυτές παρεμβάσεις του αναθέματος του αγίου Σάββα και του οσίου Θεοδοσίου, αλλά και της διακοπής κοινωνίας του Πατριάρχου Ιωάννη του Γ', έχουν τεράστια σημασία για την ορθόδοξη εκκλησιαστική ιστορία
και μάς φέρνουν στο μυαλό τις θεόπνευστες ενέργειες των αγίων Μαξίμου του Ομολογητού (δείτε εδώ), αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, αγίου Στεφάνου του Νέου, αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Μεγάλου Αθανασίου, Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. (δείτε εδώ)
Οι άγιοι έχοντας γνώση της διδασκαλίας των Πατέρων και με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, διέκριναν τις αιρέσεις, διακήρυτταν με βεβαιότητα την Αλήθεια της Πίστεως και απομακρύνονταν από τους αιρετικούς επισκόπους. Σε ιστορικές στιγμές, όπου η Ορθοδοξία έμοιαζε να χάνεται κυριολεκτικά, οι άγιοι την διαφύλασσαν και την αποκαταστούσαν πανταχού.
Η μοναχική ιδιότητα των αγίων δεν έρχεται ποτέ σε αντίθεση με το αντι-αιρετικό τους έργο. Κι αυτό γιατί είναι αποτέλεσμα της ακραιφνούς ορθοδόξου συνειδήσεώς τους, η οποία τούς πληροφορεί με αγιοπνευματική διάκριση πότε να εξέλθουν από την ησυχαστική τους εργασία και να παρέμβουν ενεργά, όταν η πίστη κινδυνεύει.
Μετά από την απαγγελία του αναθέματος, ο αυτοκράτορας Αναστάσιος έγινε έξω φρενών και έδωσε διαταγή να συλληφθούν αμέσως οι τρεις γενναίοι ομολογητές και να κλειστούν στη φυλακή. Είχε σκοπό να τους στείλει αργότερα στην εξορία...
Η δύναμη όμως του Κυρίου κατευθύνει τα πάντα και όλοι οι εκάστοτε ισχυροί της γης βρίσκονται κάτω από αυτή την δύναμη του Θεού και ο Θεός είναι τελικά Αυτός που κανονίζει το τι θα γίνει και όχι οι άνθρωποι. Ο Κύριος Ιησούς Χριστός λοιπόν δεν άφησε τον Αναστάσιο να πραγματοποιήσει το σχέδιο του. Πολύ σύντομα αυτός πέθανε.
Ο νέος αυτοκράτορας, που ανέβηκε στο θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως, έβαλε τέλος στην αίρεση του μονοφυσιτισμού και οι τρεις αγωνιστές της αλήθειας αποφυλακίστηκαν: Ο άγιος Σάββας, ο όσιος Θεοδόσιος ο Κοινοβιάρχης και ο πατριάρχης Ιωάννης.
Την υπόλοιπη ζωή του ο όσιος Σάββας την πέρασε σε αυστηρή νηστεία και προσευχή. Έτρωγε πάντα πολύ λίγο (πέντε ήμερες την εβδομάδα δεν έτρωγε τίποτα και έτρωγε μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές) και ασχολιόταν συνεχώς με την προσευχή και την χειρονακτική εργασία.
Βλέπετε, λέει ο άγιος Λουκάς ο Ιατρός, την ετοιμότητα και την προθυμία του να ασκητεύει για τον Χριστό; Να υποφέρει για την αλήθεια; Βλέπετε τη λαμπρότητα της ψυχής του;...
Να θυμόμαστε τον άγιο αυτό αγωνιστή της ευσέβειας να μην ξεχνάμε ότι μεταξύ των έργων που κάνουμε, την πρωτεύουσα θέση πρέπει να κατέχουν η προσευχή, η νηστεία και η νήψη. Να προηγείται όλων των βιοτικών μας μεριμνών, η φροντίδα για τη σωτηρία της ψυχής μας...
Τω δε Θεώ δόξα πάντοτε νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων, αμήν....
Για την απομαγνητοφώνηση της ομιλίας του πατρός Σάββα
από το 13ο λεπτό έως τέλους.
Άγιος Σάββας ο ηγιασμένος:
Ο μέγας ησυχαστής & γενναίος υπερασπιστής
της ορθοδόξου πίστεως.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου